@अर्जुन प्रधान
काठमाडौँका ४९ वर्षीय रामबहादुर थापा( नाम परिवर्तन) सधैं सतर्क र साधारण जीवन बिताउँदै आएका थिए। तर केही महिनाअघि फेसबुकमा आएको एक विज्ञापनले उनलाई चकित बनायो। विज्ञापनमा भनिएको थियो कि अमेरिकाको टेक्ससस्थित लाइटनिङ शेयर स्कूटर कम्पनी (LSSC) मा अलि कम लगानी गरेपछि दैनिक उच्च लाभ प्राप्त हुने छ। रामबहादुरले पनि सोचे, ‘सुरुमा त अलि लगानी गरेर पनि दैनिक मुनाफा पाउँला।’
रामबहादुरले ५०० डलर बराबरको बिटकॉइन पठाएर लगानी सुरु गरे। प्रारम्भिक रूपमा केही दिनका लागि अल्पकालिन लाभ पाए। साथीहरू पनि उस्तै अनुभव सुनाउँदै रमाए र बोनस पाउने योजना देखेर उत्साहित भए। एक साथीले भने, ‘नयाँ सदस्य ल्याउँदा बोनस पाइन्छ’, त्यसपछि रामबहादुरले अरू साथीहरूलाई पनि लगानीमा भित्र्याउन थाल्यो।
तर केही दिनपछि समस्या आयो: भुक्तानी रोकियो र कम्पनीका सम्पर्क च्यानल बन्द भए। प्रहरी र संचार रिपोर्टका अनुसार, “केही दिनका लागि पैसा तिरेको झल्कि आयो, त्यसपछि कम्पनी हरायो र पैसा रोकियो” । रामबहादुरले जितिरहेको भनेर सोचेको रकम फिर्ता नआउँदा उसले बुझे यो ठगी हो।
अमेरिकी बीबीबी (Better Business Bureau) ले अगस्त २२, २०२५ मा जारी गरेको चेतावनीपत्रमा LSSC नामक कम्पनीलाई ‘पिरामिड योजना’ भएको बताएको छ । बीबीबीका अनुसार LSSC लाई ‘F’ रेटिङ दिइएको छ, किनभने यसले उजुरीको जवाफ दिएको छैन र अमेरिकी सुरक्षा विनिमय आयोग (SEC) बाट चाहिने लाइसेन्स पनि छैन ।
रिपोर्टअनुसार LSSC ले लगानीकर्तालाई अमेरिकी SEC को प्रमाणपत्र देखाएको थियो, तर त्यो प्रमाणपत्र व्याकरण र विवरणमा त्रुटिपूर्ण र नक्कली नम्बर राखिएको थियो । अझ गम्भीर कुरा के हो भने यसले पैसा क्रिप्टोकरेन्सी (जस्तै बिटकॉइन) मा पठाउन अनिवार्य बनाएको थियो । लगानीकर्ताहरू भन्छन् कि कम्पनीले साथी तथा परिवारका सदस्यबाट नयाँ सदस्य भित्र्याउन प्रोत्साहन गर्यो र नयाँ सदस्यले गर्ने लगानीमा आधारित बोनसको वाचा गर्यो ।
अहिलेसम्म यस स्क्यामका उजुरीहरू १७ वटा अमेरिकाली राज्यबाट आइरहेका छन्, जसमध्ये क्यालिफोर्निया र फ्लोरिडामा सबैभन्दा धेरै रिपोर्ट छन् । सालिन्स (क्यालिफोर्निया) प्रहरीले पनि यस योजना सम्बन्धी चेतावनी जारी गरेको छ र मिनेसोटाका राज्यअधिवक्ताले पनि जनतालाई सचेत गराएका छन् । मिनेसोटाका मुख्य अधिवक्ताले भनेका छन्, “यसमा कुनै वास्तविक उत्पादन छैन र नयाँ लगानीकर्ताबाटै मात्र रकम आउने पिरामिड स्किम हो” ।
स्थानीय समाचार रिपोर्टहरूले भन्छन् कि धेरै पीडितहरू केही सय डलरदेखि लिएर $५०,०००सम्म लगानी गरिसकेका छन् । एक अनुसन्धानकर्ताले भने, “शुरुमा थोरै फाइदा पाएपछि अरूलाई पनि ल्याउन प्रोत्साहित गरिएको थियो, तर अन्तमा सबै रकम हरायो” । यस्तैगरी मिनेसोटाका अधिकारीले अतिवृद्ध लाभ दिने र क्रिप्टोमार्फत भुक्तानी माग्ने योजना हुँदा सतर्क रहन सुझाव दिएका छन् ।
धेरै पीडितहरू झिल्किएको कमाइ नपाउँदा लाजले रिपोर्ट गर्न हिचकिचाउँछन्, तर विशेषज्ञहरू भन्छन् समस्या देखिनासाथै जानकारी दिनु जरूरी छ। अहिले रामबहादुर जस्ता घटनाहरू बीबीबीको स्क्याम ट्रयाकरमा रिपोर्ट भइरहेका छन्।
चेतावनीका संकेतहरू:
• क्रिप्टोकरेन्सीमा मात्र भुक्तानी: धेरै ठगी योजनाहरूले बिटकॉइनजस्ता डिजिटल मुद्रामा मात्रै पैसा माग्छन् ।
• नक्कली प्रमाणपत्र: अमेरिकी SEC दर्ता प्रमाणपत्र जस्तो देखिने कागजातमा व्याकरण र विवरणमा त्रुटि हुन्छ ।
• साथी/परिवारमार्फत नयाँ सदस्य: लगानीकर्तालाई साथी र परिवारका सदस्यमार्फत नयाँ सदस्य भित्र्याउन प्रोत्साहित गरिन्छ र उनीहरूले लगानी गरेपछि बोनस पाउने वाचा गरिन्छ ।
• अत्यधिक उच्च प्रतिफलको वाचा: कम लगानीमा दैनिक वा मासिक १०% भन्दा बढीको लाभ दिने आश्वासन।
• उत्पादन नरहेजस्तो संकेत: कम्पनीले वास्तविक स्कूटर वा एप देखाउँदैन र संगठनको ठेगाना अस्पष्ट हुन्छ।
• प्रहरी/अधिकारीको चेतावनी: क्यालिफोर्निया र मिनेसोटाका अधिकारीहरूले यस घोटालाबारे सचेत गराइसकेका छन् ।
सुरक्षा सन्देश र कदम: यस्तो योजनामा हरपल सतर्क रहनुहोस्। कुनै पनि लगानी प्रस्ताव आएपछि कम्पनीको वैधता र नियामक निकायमा दर्ता छ कि छैन जाँच गर्नुहोस्। अनजान व्यक्ति वा अति राम्रो प्रतिफलको प्रचार देख्दा शंका गर्नुहोस्। पैसाको भुक्तानी अनलाइन वा क्रिप्टोमार्फत गर्नुअघि दुईचोटि सोच्नुहोस्। कुनै पनि शंकास्पद गतिविधि देखिएमा तुरुन्तै Better Business Bureau (BBB) को Scam Tracker मा रिपोर्ट गर्नुहोस् । नयाँ लगानी योजनाहरूमा सदैव प्रमाणित स्रोतबाट जानकारी खोजी राख्नुहोस् र आफूलाई सुरक्षित राख्नुहोस्।
*यस सम्बन्धि तपाइहरूको केही भए हामीलाइ सम्पर्क गर्नु अगाडि कानुनि सल्लाहसुझाब पनि लिनु होला ।
